Co to jest kalibracja?

Zacznijmy od przedstawienia definicji kalibracji.
          Kalibracja jest to zbiór operacji i działań, które mają na celu ustalenie, pod specyficznymi warunkami, zależność pomiędzy wartościami wskazanymi przez urządzenie pomiarowe lub system pomiarowy lub wartościami prezentowanymi przez materiał pomiarowy czy materiał odniesienia, a odpowiadającymi im wartościami realizowanymi przez urządzenia wzorcowe. Kalibracja może również określać inne właściwości metrologiczne takie, jak wpływ wartości wielkości wpływających.
         Wyniki kalibracji ściśle związane z wzorcowaniem pozwalają na przypisanie wartości mierzonych do wskaźników lub pozwalają na określenie poprawek w odniesieniu do wskazań. Wyniki wzorcowania mogą być zapisane w dokumencie, który nazywamy certyfikatem kalibracji bądź raportem kalibracji.
          Jak widać z przedstawionej definicji kalibracji jasno wynika, że urządzenia, jednostki, które mają znaczący wpływ na jakość produktu powinny być poddawane okresowej kalibracji. Niestety normy nie precyzują jasno w jakich odstępach czasu powinna być ona wykonywana. Terminem ogólnie przyjętym w firmach posiadających system jakości ISO jest okres corocznych wzorcowań.
          Najpowszechniejszym zastosowaniem kalibracji jest identyfikacja urządzenia, które nie jest godne zaufania lub które nie prezentuje pewnego poziomu wydajności. Racjonalnym jest wobec tego wytłumaczeniem, że system jakości narzuca użytkownikom kalibrację urządzeń, które mogą wpływać na powstanie produktów wadliwych (produkt nie zgodny z wymaganiami). Jak wiadomo każda usterka musi zostać rozpoznana i usunięta najszybciej jak to możliwe, a to z kolei wiąże się z kosztami. Wobec czego, aby nie dopuścić do wypuszczenia na rynek produktów nie spełniających wymagań, wprowadza się tzw. działania zapobiegawcze, wśród których znajduje się właśnie wzorcowanie.

Zespół alitech

Kalibracja-wstęp

           Większość z nas posiada doświadczenie w przeprowadzaniu pomiarów z użyciem różnych metod. Różne metody dają różne odpowiedzi, a my zastanawiamy się, która z nich jest poprawna. Takie doświadczenie jest powszechne, ponieważ bardzo niewiele urządzeń jest tak dokładnych, jak wydają się być. Doświadczenia większości laboratoriów wzorcujących wykazują, że aż jedno z pięciu urządzeń jest wadliwe lub poza specyfikacją producenta. Ten wskaźnik awaryjności jest prawie niezależny od typu urządzenia czy producenta, a jedynie rośnie ze wzrostem kosztu i charakteru jednostki.

          Należy tu wspomnieć o skali pomiarów, szczególnie tych o wysokiej precyzji lub prezentujących wiele cyfr znaczących, dzięki którym bardziej im ufamy, co w przypadku termometrów jest co najmniej beznadziejnym optymizmem. Jeden z pięciu nowych termometrów szklanych z błędem od 2 do 5 podziałek skali znajduje się poza specyfikacją producenta; platynowe termometry rezystancyjne dopuszczające dokładności kliku miliK są po pewnym czasie użytkowania dokładne tylko do ok. 0,3ºC, zwłaszcza, gdy nie są kalibrowane, a niektóre termopary stosowane tylko raz są prawie zawsze poza ich specyfikacją. Oczywiście jak wszędzie i tu występują wyjątki, ale o tym mowa będzie w późniejszych postach.

         Jak widać jedynym sposobem na zapewnienie dokładności odczytów z urządzenia jest ich regularna kalibracja. W moich rozważaniach szczegółowo przedstawię temat kalibracji, zaczynając od dyskusji na temat znaczenia kalibracji. Następnie opiszę procedury kalibracji zgodnie z wymaganiami wyposażenia, zapis wyników kalibracji, raportowanie, a na końcu zaprezentuję dwie najpowszechniejsze techniki wzorcowania. Swoje rozważania oprę o normę ISO 17025 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.

Zespół alitech